We boeken tegenwoordig veel gezondheidswinst door interventies, waardoor het aantal sterfgevallen vanwege een acuut hartinfarct drastisch is teruggedrongen. Het gevolg daarvan is dat de cardiovasculaire gezondheidszorg verstopt door toenemende vergrijzing én doordat patiënten tegenwoordig acute hartinfarcten overleven, maar daardoor wel meer chronische hart en vaatziekten als hartfalen en boezemfibrilleren ontwikkelen.
Met als gevolg dat preventie een aandachtspunt in de gehele maatschappij is geworden: we willen niet meer wachten tot een persoon ook daadwerkelijk patiënt wordt. We beschikken immers over de kennis om (erg) hoogrisicopatiënten voor hart- en vaatziekten eerder op te merken. Ook hebben we enorm veel succesvolle innovatieve medicamenten tot onze beschikking om hart- en vaatziekten te voorkomen. En ook ziet iedereen in dat nuttige gedragsveranderingen verstandig en noodzakelijk zijn om het tij te keren.
Helaas blijkt de implementatie van al deze mogelijkheden nog steeds erg lastig. We weten dat het verbeteren van de leefstijl door meer te bewegen, gezonder te eten en níet te roken, veel ellende kan voorkomen, maar ‘het vlees is zwak’. Blijkbaar hebben we daarbij meer begeleiding nodig.
Ook is de financiële structuur van de gezondheidszorg nog teveel gericht op ziekte en zorg in plaats van gezondheid en gedrag. Ook voor de implementatie van gedragsveranderingen of goedkope drug repurposing drugs blijkt de huidige financieringsstructuur niet geschikt. Daarnaast hebben zorgverleners te weinig kennis, competentie en tijd om leefstijlinterventies goed in de praktijk te brengen en blijft het lastig de juiste wetenschappelijke bewijslast hiervoor te genereren. Zeker wanneer we dat vergelijken met de zeer gedegen wetenschappelijke bewijslast – en daaraan gekoppelde marketingmachine – voor nieuwe medicatie. Leefstijlverandering is vanwege al deze redenen in het ‘verdomhoekje’ terechtgekomen.
Deze editie van Hart & Vaat staat volledig in het teken van verschillende vormen van gedragsveranderingen en gedragswetenschap. Ik hoop van harte dat we het momentum gebruiken om ook deze mogelijke, cruciale behandelingen wetenschappelijk een vaste plek te geven in het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dat u zich hierdoor realiseert dat we in de gehele zorgketen moeten samenwerken en eenduidig met de bevolking en patiënten moeten communiceren.
Lees en verbaas u over hoeveel financieel voordeel goede implementatie van gedragsverandering en verbetering van therapietrouw kan opleveren. Hoeveel het zorgstelsel ontlast kan worden door mensen meer eigen verantwoordelijkheid te geven en het aantal chronisch zieken na een cardiovasculair event te verminderen. Maar met name ook wat een verbetering van levenskwaliteit het kan geven!
Prof. dr. Fabrice Martens is hoogleraar Preventieve Cardiologie in het Amsterdam UMC en voorzitter van de gastredactie
